Zwartgroene melkzwam

Nee, echt aantrekkelijk ziet de zwartgroene melkzwam (Lactarius necator) er niet echt uit met zijn vettige en wat olijfgroenige hoed. Om die reden heet hij in Engeland de Ugly Milk-cap (‘lelijke melkzwam’). Het is een redelijk grote soort waarvan de hoed wel 20 centimeter in doorsnede kan worden. Het liefst groeit de zwartgroene melkzwam in bosachtig gebied.

Deze paddenstoel wordt aangetroffen in heel Europa tot aan de oneindig lijkende bossen van Siberië. In Noord-Amerika voelt hij zich ook thuis, maar in Australië en Nieuw-Zeeland is hij per ongeluk geïntroduceerd.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Lactarius, is van Latijnse oorsprong want lacto is ‘melk’, maar dát woord is weer geleend uit het Grieks waar galaktos ook al ‘melk’ betekende. Melkzwammen scheiden allemaal in meer of mindere mate een waterig, vaak wit gekleurd sap af. Het tweede deel, necator, is afkomstig van het Latijnse necare en betekent zoiets als ‘moord’, ‘doden’ of ‘ter dood brengen’. We herkennen het woord nog in ons hedendaagse 'necrofiel'. Dat zegt dus duidelijk iets over de vermeende giftigheid van deze paddenstoel.

De melk en het vruchtvlees van de zwartgroene melkzwam smaken bijzonder onaangenaam scherp. Biologen vergelijken die scherpe smaak zelfs met die van de beroemde Madame Jeanette pepertjes, de scherpste Spaanse pepertjes die er bestaan. Echt zo scherp dus dat men blaren op de tong en in de mondholte gemeld heeft. Mede daarom wordt hij vaak als ‘niet eetbaar’ gemeld, maar dat doet geen recht aan zijn échte giftigheid. Van deze soort wordt namelijk gemeld dat het necatorine bevat en dat is een sterk mutageen ofwel kankerverwekkend vergif. Het koken of bakken van deze paddenstoel vermindert wel de concentratie van het gif, maar zal het nimmer in zijn geheel kunnen verwijderen. Een kwart van het gif resteert en voorzichtigheid is en blijft dus geboden. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze necatorine chemisch verwant is aan het dodelijk giftige mycotoxine aflatoxine B1.

Toch werd deze paddenstoel in sommige oostelijk van ons gelegen Slavische gebieden lange tijd als een lekkernij gezien. De scherpe smaak van de zwartgroene melkzwam werd dan ingezet om een bord met wat flauw smakende paddenstoelen wat op te peppen. Hij wordt zelfs in zout ingelegd in Siberische supermarkten verkocht. In Noorwegen wordt de geroosterde paddenstoel aan koffie toegevoegd.

Het blijft vreemd dat sommige mensen nog steeds deze paddenstoelensoort op de korte termijn beoordelen (omdat hij lekker gevonden wordt), terwijl hij op langere termijn kankerverwekkend blijkt te zijn. De paddenstoel zelf heeft het duidelijk genoeg willen maken dat hij niet gegeten wil worden door er onappetijtelijk uit te zien en ook zich ook nog eens giftig te maken.

Geen opmerkingen: