Krulzoom

De krulzoom (Paxillus involutus) heeft een geelachtig bruine tot roodbruine hoed met een doorsnede van 5 tot 11 cm en is gewelfd met een sterk ingerolde rand. Die ingerolde rand heeft hem zijn Nederlandse naam opgeleverd.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Paxillus, is geleend uit het Latijn en betekent ‘plug’ of ‘pin’. Het beschrijft de algemene vorm van de krulzoom. Het tweede deel, involutus, is ook al Latijn en de betekenis daarvan is ‘ingerold’ en dat duidt wederom op zijn ingerolde rand.

De krulzoom is een wat geniepige giftige paddenstoel want vroeger stond de krulzoom veelvuldig op het menu in Centraal- en Oost-Europa. Men wist wel dat hij wat maag- en darmproblemen kon opleveren wanneer je hem rauw opat, maar voor de rest waren er geen problemen. Althans, zo dacht men. Want in 1944 kreeg de Duitse ‘paddenstoelkundige’ Dr. Julius Schäffer, na een maaltje gebakken paddenstoelen, plotseling last van overgeven, diarree en koorts. Toen de symptomen steeds erger werden, werd hij overgebracht naar het ziekenhuis waar hij niet veel later overleed. Pas veel later kreeg men door wat er aan de hand was geweest: de paddenstoel heeft een uniek verdedigingsmechanisme waarbij een antigen in de paddenstoel bij de mens een auto-immuunreactie doet ontstaan waardoor het menselijk afweersysteem denkt dat de rode bloedlichamen niet in het lichaam thuishoren en daarom gaat aanvallen. Dit zeldzame ziektebeeld doet zich vaak pas voor na het jarenlang probleemloos eten van de krulzoom.

Ondertussen weet men wel dat de vergiftiging snel begint met overgeven, diarree, maagpijnen, gevoel van zwakte en een verminderde hoeveelheid bloedplasma. Kort daarop begint je bloed letterlijk uiteen te vallen. Dat leidt op zich weer tot een verminderde of zelfs het totaal stoppen van de urineproductie. Ook zie je hemoglobine (een bloedeiwit) in de urine en een plotseling optredende bloedarmoede. Daarop raak je al snel in een coma en vervolgens is de dood onvermijdelijk.

Nu zou je misschien vermoeden dat een bloedtransfusie wonderen zou kunnen verrichten bij een dergelijke vergiftiging, maar de natuur laat zich niet zomaar verslaan. Een bloedtransfusie kan leiden tot vreselijke complicaties, zoals het uitvallen van de nieren, shock, acute ademhalingsstoornis en het plotseling klonteren van het bloed op plaatsen waar je dat beslist niet wilt hebben. Er bestaat geen tegengif en men weet niet eens precies of een behandeling tegen de vergiftigingsverschijnselen meer of minder dodelijke slachtoffers oplevert.

De krulzoom bevat ook nog ingrediënten, die chromosomen lijkt te beschadigen. In dat geval kan de krulzoom ook nog kankerverwekkend zijn en bovendien kan het erfelijk materiaal beschadigd raken.

Geen opmerkingen: