Sombere knolparasolzwam

Sombere knolparasolzwam (Chlorophyllum olivieri) is een wat humorloze vertaling van de Engelse benaming shaggy parasol ('onverzorgde parasol'). Die naam geeft het juiste beeld van een zwam die iets te weinig aan persoonlijke verzorging heeft gedaan.
[Image: James Lindsey - Sombere knolpapasolzwam]

De sombere knolparasolzwam is een paddenstoel van voornamelijk droge, arme naaldbossen, waar ze op een substraat van strooisel van dennennaalden pogen te overleven.

Deze soort heeft een hoed van maximaal 15 centimeter in doorsnede. Een jong exemplaar is nog wat halfbolvormig, maar later verandert de vorm naar vlak gewelfd tot helemaal vlak. Die hoed is soms voorzien van een zogenaamde umbro, een 'schildknop'. De hoed is vrijwel geheel bedenkt met grove, aan éénn kant loszittende schubben die dezelfde kleur hebben als de bruingrijze hoed zelf. Onder de hoed zijn de lamellen eerst wittig, later verkleurend tot een naar bruin neigende vuilcrèmige kleur. De witte steel is wat langer dan de hoeddiameter. Het vlees is dik, gebroken wit van kleur, dat na een beschadiging rossig tot oranje verkleurt.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Chlorofyllum, is weer eens een combinatiewoord uit het Oudgrieks, waar khlōrós (χλωρός) tegenwoordig vertaald wordt als 'geel', maar oorspronkelijk meer 'licht geelgroen' moet hebben betekend. Vervolgens betekent phúllon (φύλλον) 'blad'. Het zal de kleur van het geslacht verwoorden. Het tweede deel, olivieri, eerst de Franse bioloog Guillaume-Antoine Olivier (1756-1814).

In het algemeen wordt de sombere knolparasolzwam geprezen als een eetbare soort. Waarom is de sombere knolparasolzwam dan opgenomen in deze serie over giftige paddenstoelen? Het probleem van deze soort is dat hij gifstoffen bevat die kunnen leiden tot vervelende maag- en darmstoornissen. Sommige mensen kunnen zelfs een sterke allergische reactie krijgen na consumptie van deze zwam, zelfs nadat hij gebakken is.

Bovendien kan de sombere knolparasolzwam gemakkelijk verward worden met de groenspoorparasolzwam (Chlorophyllum molybdites), die slechts verschilt van zijn broertje omdat hij groenige sporen heeft, terwijl de sombere knolparasolzwam in het bezit is van witte sporen. In de Verenigde Staten is de groenspoorparasolzwam jaarlijks verantwoordelijk voor de meeste vergiftigingen en ziekenhuisopnames. Denk aan overgeven, vaak ernstige diarree en koliek, die zo'n één tot drie uur na consumptie gaan optreden.

Gelukkig, zo hoor ik je denken, dát gebeurt aan de overkant van de Atlantische Oceaan en de groenspoorparasolzwam komt hier natuurlijk niet voor. Tot voor kort was die gedachtegang inderdaad waar, maar recent is deze exotische soort toch tweemaal in Nederland aangetroffen. En je weet: al er twee zijn gezien, dan zullen er zich vast nog wel heel wat meer in ons land verstoppen. Oppassen dus.

Geen opmerkingen: