Panteramaniet

Na de vliegenzwam en de groene knolamaniet ontmoeten we met de panteramaniet (Amanita pantherina) het derde familielid van de amanieten. Deze variant heeft een donkerbruine of grijze hoed kleine witte vlekjes. Hij heeft een witte voet en een witte ring om de steel. De knol is bolvormig met een platte bovenkant met daarbovenop kleine plooitjes die op latere leeftijd kunnen verdwijnen.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Amanita, is afkomstig van het Griekse woord Amanitai. Het is een meervoudsvorm en betekent ‘(een soort) Paddestoelen’. Het tweede deel, pantherina, betekent natuurlijk ‘panter’, maar zo gemakkelijk komt u niet van me af. Het Griekse woord panther is terug te voeren tot de oeroude oriëntaalse taal het Sanskriet waar het woord pandarah zoiets als ‘wittig-geel’ betekende. Het roofdier werd daarmee benoemd naar zijn kleur (exclusief zijn zwarte stippen).

De panteramaniet wordt algemeen gezien als meer giftig dan de vliegenzwam en heeft daardoor ook wat meer dodelijke slachtoffers op zijn geweten. Die giftigheid is het gevolg van de grotere hoeveelheid van de alkaloïde muscarine. De rest van de actieve giftige chemicaliën, die in de panteramaniet worden aangetroffen, zijn muscimol, muscazone en ibotenisch zuur. Muscimol heeft een chemische structuur, die erg lijkt op het in de hersenen werkzame neurotransmitter GABA, wat de hallucinaties verklaart.

Mocht je zo onverstandig zijn om een stukje van de panteramaniet op te eten dan kun je de eerste vergiftigingssymptomen na 30 tot 90 minuten verwachten. Ze duren gewoonlijk een uur of zes, maar het kan ook zo zijn dat je pas na 24 uur weer klachtenvrij bent. Het is het onvoorspelbare van de natuur. De belangrijkste symptomen zijn een, soms wisselende, stimulatie en depressie van het centrale zenuwstelsel. Daarna ontstaan slaperigheid, gevolgd door een toestand van verwarring met ataxie (ongecoördineerde bewegingen van ledematen, die te wijten zijn aan een stoornis van de fijne coördinatie van de spieren), duizeligheid en een euforisch gevoel die lijkt op dronkenschap als gevolg van alcohol. De volgende serie symptomen zijn toegenomen activiteit, illusies en zelfs manische opwinding. Deze periodes van opwinding kunnen wisselen met periodes van of slaperigheid, een diepe slaap of zelfs stupor (een toestand van verdoving). De optredende hallucinaties zijn slechts illusies, die het gevolg zijn van een verkeerde interpretatie van de zintuigen.

Er is onderzoek gedaan naar het in de panteramaniet aanwezige ibutenisch zuur en het lijkt misschien een toekomst te hebben als smaakversterker: het is 20 keer krachtiger als monosodium glutamaat en dat is bij ons in de oosterse keuken meer bekend als vetsin.

Geen opmerkingen: