Giftige gordijnzwam

Er wordt gemeld dat de giftige gordijnzwam (Cortinarius orellanus) in ons land inheems is, maar tegelijkertijd een zeer zeldzame verschijning is. De giftige gordijnzwam is meer algemeen in streken die wat zuidelijker van ons land liggen, maar toch zijn er ook een stuk noordelijker exemplaren aangetroffen. Zelfs in Noorwegen is hij geen onbekende.

Hij en zijn nog giftiger broertje, de fraaie gifgordijnzwam (Cortinarius rubellus) hebben een roestbruine tot oranjekleurige hoed met een doorsnede van zo'n acht centimeter. Deze zwammen houden van een zurige ondergrond en worden het meest aangetroffen in bosachtige gebieden onder bomen waar de bodem de juiste samenstelling heeft.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Cortinarius, is afkomstig van het Italiaanse woord cortina dat zoiets als 'gordijn' betekent en het poogt te verklaren dat de steel een soort web of gordijn lijkt te hebben. Het tweede deel, orellanus, eert Francisco de Orellana (1505-1550 nC), een conquistador uit Peru en lid van de allereerste expeditie die de hele lengte van de Amazonerivier afvoer. Voor de volledigheid: het tweede deel van zijn broertje, rubellus, is Latijns voor 'rood' of 'rossig'.
Het grote gevaar van deze gordijnzwammen is dat ze zoveel lijken op eetbare paddenstoelen, zoals de cantharel, en je moet wel een heel goede kennis van zaken hebben om de boel goed uit elkaar te houden. De giftige gordijnzwam en de dodelijke gordijnzwam zijn beide dodelijk als gevolg van de aanwezigheid van toxines als orellanine, orelline, orellinine alsmede cortinarine A, B en C.

Vooral de orellanine staat bekend als een extreem giftige stof die het speciaal op de nieren gemunt heeft. Het wordt nog erger gemaakt doordat het een behoorlijke tijd duurt voordat de eerste effecten merkbaar worden. De eerste symptomen verschijnen gewoonlijk pas na een dag of drie, maar er zijn gevallen bekend dat het drie weken duurde. Zoek dan nog maar eens de oorzaak van een vergiftiging.

De eerste symptomen van een vergiftiging met deze gordijnzwammen lijken veel op die van echte griep. Je kunt dus rekenen op misselijkheid, overgeven, maagpijnen, hoofdpijn, scheelzien, en meer. Vaak denk je dus dat je even moet uitzieken, maar onderhuids doet het gif zijn verwoestende werk. Je begint ongerust te worden bij de eerste tekenen van nierfalen (vreselijke dorst, veelvuldig plassen, stekende pijnen in en om je nieren). Dat is slechts het begin want vervolgens hebt je een verminderde of beëindigde urine-aanmaak. Dit betekent het einde van je nieren en zonder behandeling zul je spoedig overlijden.

Bij het woord behandeling moet je niet denken aan zoiets als tegengif. Dat is er dus niet. Je moet aan de dialyse en hopen dat iemand een nieuwe nier voor je beschikbaar wil stellen.

Geen opmerkingen: